Theo AP, Bộ trưởng Ngoại giao Phần Lan Pekka Haavisto mới đây cho biết, nước này đã nộp đơn xin gia nhập NATO. Trong khi đó, Chính phủ của đảng Dân chủ Xã hội Thụy Điển cũng đưa ra quyết định chính thức nộp đơn xin trở thành thành viên NATO, theo bước nước láng giềng Phần Lan. Trước động thái này, Tổng Thư ký NATO Stoltenberg cho biết, liên minh quân sự sẽ cung cấp các bảo đảm an ninh cho Phần Lan và Thụy Điển ngay sau khi các nước này nộp đơn xin gia nhập và trong quá trình đánh giá kết nạp.
Những lo ngại an ninh liên quan cuộc xung đột Nga-Ukraine đã thay đổi tính toán về an ninh phòng thủ của Thụy Điển và Phần Lan, đồng thời cũng khiến các nước có truyền thống “trung lập” khác phải cân nhắc lại khái niệm này. Mặc dù Liên minh châu Âu (EU) cam kết bảo vệ lẫn nhau trong trường hợp bị tiến công từ bên ngoài, nhưng cam kết này vẫn chỉ là lý thuyết, bởi sức mạnh của NATO bao trùm quan niệm của EU về phòng thủ tập thể.
Vì thế, trước những rủi ro tạo ra từ cuộc xung đột Nga-Ukraine, Thụy Điển và Phần Lan buộc phải từ bỏ quan điểm trung lập để nương tựa vào chiếc ô an ninh của NATO. Có điều, việc trở thành thành viên NATO cũng chưa chắc khiến hai quốc gia Bắc Âu này an toàn hơn.
Theo giới quan sát, từ vị trí trung lập không liên quan những lợi ích chính trị và an ninh của Nga, Thụy Điển và Phần Lan đến nay đã trở thành “mục tiêu” của Nga, do lâu nay Moscow luôn phản đối kịch liệt mọi động thái mở rộng của NATO. Hơn thế, những yêu cầu ngày càng cao của lãnh đạo NATO về việc các thành viên phải đóng góp nhiều hơn cho ngân sách của khối, cũng như phát triển năng lực quốc phòng sẽ trở thành gánh nặng của hai nước trong tương lai…
Từ bỏ quy chế trung lập thời chiến đồng nghĩa rằng, Thụy Điển và Phần Lan sẽ phải tham gia những hoạt động quân sự ngoài biên giới vốn khá xa lạ, nhằm đổi lấy sự bảo vệ của NATO. Bởi vậy, xem ra quyết định xin gia nhập NATO trở nên khá mạo hiểm, nhất là khi Nga đã cảnh báo sẽ có những bước đáp trả tương xứng.
