Xây dựng bảy trung tâm logistics
Chủ tịch Hiệp hội logistics TP Hồ Chí Minh (HLA) Đặng Thị Minh Phương cho hay, TP Hồ Chí Minh là đầu tàu, là trung tâm kinh tế của cả nước, đóng góp hơn 22% tổng sản phẩm trong nước (GDP) và khoảng 27% tổng thu ngân sách của cả nước. Đây là đầu mối xuất nhập khẩu hàng hóa hàng đầu của Việt Nam với thế giới.
Tuy nhiên, các doanh nghiệp logistics hoạt động và phát triển chủ yếu là tự phát, rất ít có sự liên kết để tận dụng thế mạnh, cung ứng dịch vụ logistics cho cả chuỗi cung ứng khép kín. Để khắc phục điểm yếu này, Đề án phát triển ngành logistics trên địa bàn TP Hồ Chí Minh đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 vừa được thành phố thông qua, với trọng tâm là xây dựng bảy trung tâm logistics, sẽ sớm đưa ngành này thành ngành dịch vụ mũi nhọn của thành phố. “Hiệp hội logistics TP Hồ Chí Minh cũng đã được thành lập, góp phần thực hiện các mục tiêu chung của thành phố trong phát triển ngành dịch vụ quan trọng này”, bà Đặng Thị Minh Phương thông tin thêm.
Theo Đề án phát triển ngành logistics trên địa bàn TP Hồ Chí Minh đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, TP Hồ Chí Minh xác định, thành lập hệ thống trung tâm dịch vụ logistics ở thành phố Thủ Đức và các huyện Bình Chánh, Củ Chi, Nhà Bè. Đồng thời, căn cứ vào nhu cầu của sản xuất, lưu thông hàng hóa trong khu vực và xuất nhập khẩu, trên cơ sở rà soát nguồn quỹ đất, xác định xây dựng bảy trung tâm logistics. Cụ thể gồm: Long Bình, Cát Lái, Linh Trung, Khu công nghệ cao thuộc thành phố Thủ Đức; Tân Kiên (huyện Bình Chánh); cảng Hiệp Phước (huyện Nhà Bè) và huyện Củ Chi. Dự kiến, tổng diện tích của các trung tâm này hơn 620 ha. Đặc biệt, nghiên cứu xây dựng thêm nhiều trung tâm logistics xen cài trong các khu dân cư, bổ trợ cho thị trường thương mại điện tử hơn 12 triệu dân của TP Hồ Chí Minh.
Về lộ trình cụ thể, Giám đốc Sở Công thương TP Hồ Chí Minh Bùi Tá Hoàng Vũ cho biết, hiện thành phố sẽ hoàn tất đấu thầu mời gọi đầu tư Trung tâm logistics Khu công nghệ cao. Đến năm 2023, hoàn thành chuẩn bị đầu tư Trung tâm logistics Cát Lái và Trung tâm logistics Linh Trung; phấn đấu hoàn thành chuẩn bị đầu tư các trung tâm logistics nhóm II vào năm 2025 và nhóm III vào năm 2030. Đến năm 2025, hoàn thành việc thiết lập bản đồ số logistics, khu dữ liệu tập trung và Trung tâm nghiên cứu, ứng dụng công nghệ logistics.
Bên cạnh đó, thành lập và phát triển một trung tâm đào tạo nguồn nhân lực logistics để phát triển TP Hồ Chí Minh trở thành đầu tàu cả nước về đào tạo nguồn nhân lực chuyên nghiệp, chất lượng cao; trở thành trung tâm đào tạo nguồn nhân lực toàn vùng, có khả năng cung cấp nhân lực cho cả nước và quốc tế.
Đẩy mạnh chuyển đổi số
Theo ông Bùi Tá Hoàng Vũ, ngành logistics hiện đóng góp gần 9% trong tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) của TP Hồ Chí Minh, tương đương khoảng 117.000 tỷ đồng và có tới 54% doanh nghiệp logistics có trụ sở tại thành phố. Nhằm tạo đột phá trong thời gian tới, thành phố xác định chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin là xu hướng tất yếu, ưu tiên của ngành logistics giai đoạn 2021-2025 với hai nhiệm vụ chiến lược là tập trung phát triển logistics cho ngành thương mại điện tử và cung cấp chuỗi dịch vụ cho hàng hóa xuất nhập khẩu với thị trường châu Á và trung chuyển ra cảng Cái Mép - Thị Vải để đi châu Âu - Mỹ.
Để thực hiện mục tiêu nêu trên, TP Hồ Chí Minh xác định đầu tư phát triển hạ tầng gồm hệ thống trung tâm logistics, hệ thống giao thông. Trong đó, hệ thống cảng biển là đầu mối vận tải quan trọng, là nơi tập trung, kết nối tất cả các phương tiện vận tải, gồm: Đường sắt, đường bộ, đường sông, đường biển, đường hàng không và đường ống.
Tổng Giám đốc Công ty CP Tư vấn thiết kế Cảng - Kỹ thuật biển (Portcoast) Phạm Anh Tuấn cho biết, hiện khoảng 90% lượng hàng xuất nhập khẩu của Việt Nam được vận chuyển bằng đường biển qua các cảng. Do đó, năng lực hệ thống cảng đóng vai trò quyết định đối với sự phát triển của dịch vụ logistics. Do đó, việc khai thác cảng biển cửa ngõ cho tàu trọng tải lớn tại khu vực cửa sông Cái Mép, quyết liệt thực hiện chức năng trung chuyển quốc tế sẽ là một trong những yếu tố quan trọng thúc đẩy TP Hồ Chí Minh nói riêng và vùng Đông Nam Bộ nói chung trở thành trung tâm logistics mang tầm vóc quốc tế. Minh chứng là cụm cảng biển cửa khẩu quốc tế Cái Mép - Thị Vải (tỉnh Bà Rịa - Vùng Tàu), cụm cảng biển TP Hồ Chí Minh, Sân bay quốc tế Long Thành (tỉnh Đồng Nai), đã và đang hình thành là những “viên gạch” đầu tiên để xây dựng TP Hồ Chí Minh thành trung tâm logistics lớn của khu vực Đông-Nam Á. Việc đầu tư cảng nước sâu tại khu vực này kết nối với các trung tâm logistics sẽ là cơ hội để phát triển và khẳng định vị thế của TP Hồ Chí Minh và Việt Nam trên thị trường hàng hải quốc tế, nâng tầm cho các doanh nghiệp logistics Việt Nam.
Dưới góc độ hiệp hội và doanh nghiệp logistics, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty CP Cảng Sài Gòn kiến nghị lãnh đạo thành phố hỗ trợ đẩy nhanh tiến độ sớm bổ sung quy hoạch chi tiết, lập cảng tại khu vực này không phải là cảng tiềm năng sau năm 2030. Việc đầu tư cảng nước sâu tại khu vực này kết nối với các trung tâm logistics sẽ là cơ hội để phát triển và khẳng định vị thế của TP Hồ Chí Minh và Việt Nam trên thị trường hàng hải quốc tế, nâng tầm cho các doanh nghiệp logistics Việt Nam.
Tổng Giám đốc Liên hiệp Hợp tác xã Thương mại TP Hồ Chí Minh (Saigon Co.op) Nguyễn Anh Đức nhìn nhận, Việt Nam đang ở giai đoạn đầu của chuyển đổi số logistics. Do đó, cần quy hoạch và định hướng chuyên môn hóa theo hướng chuyên sâu hơn, phải hình thành các vùng logistics của TP Hồ Chí Minh. Ngoài ra, cần sự kết nối khu vực giữa TP Hồ Chí Minh với các tỉnh, thành phố; quy hoạch logistics phải tương đồng với quy hoạch thương mại và công nghiệp; thúc đẩy đồng bộ các công nghiệp hỗ trợ, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ thông tin để làm đòn bẩy công nghệ cho logistics. Mặt khác, cần có sự đồng bộ về hạ tầng liên quan, coi logistics là một phần phát triển trong tổng thể chuỗi cung ứng.
PGS, TS Hồ Thị Thu Hòa, Viện trưởng Nghiên cứu và Phát triển logistics Việt Nam cho rằng, TP Hồ Chí Minh cần phải sớm cải thiện chất lượng cơ sở hạ tầng (giao thông, bến bãi, mạng lưới kết nối dọc các hành lang…); tăng khả năng lưu thông hàng hóa với giá cả cạnh tranh bằng cách tăng cường sử dụng vận tải đa phương thức nhằm tận dụng phương thức vận tải đường thủy nội địa giá rẻ, khối lượng lớn; cải thiện chất lượng cung cấp dịch vụ; tập trung cải thiện năng lực các tuyến vận tải kết nối cảng biển…
Theo Cục trưởng Hải quan TP Hồ Chí Minh Đinh Ngọc Thắng, logistics là xương sống của nền kinh tế, TP Hồ Chí Minh phát triển thành trung tâm thương mại, tài chính, du lịch của vùng, cả nước và khu vực Đông Nam Á phải gắn chặt với phát triển cơ sở hạ tầng và chất lượng, năng lực dịch vụ logistics. Ngành hải quan là một ngành nằm trong hệ thống logistics, doanh nghiệp logistics và cơ quan hải quan là đối tác có mối quan hệ hợp tác, bổ trợ, bổ sung lẫn nhau. Mục tiêu cốt lõi của cải cách hành chính trong ngành hải quan là nhằm phục vụ tốt nhất cho hoạt động logistics...
Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh Phan Thị Thắng cho biết, thành phố tập trung ba nhóm giải pháp then chốt. Thứ nhất, hình thành bảy trung tâm logistics; thứ hai, ứng dụng công nghệ thông tin, sớm thiết lập hệ sinh thái logistics, sử dụng dữ liệu dùng chung cho tất cả doanh nghiệp; thứ ba, xác định trở thành trung tâm đào tạo, cung cấp nhân lực logistics cho khu vực phía nam và cả nước. UBND TP Hồ Chí Minh đặt mục tiêu đến năm 2025, tốc độ tăng trưởng doanh thu dịch vụ logistics của doanh nghiệp đạt 15% và đến năm 2030 đạt 20%. Đến năm 2025, tỷ trọng đóng góp của logistics vào GRDP thành phố đạt 10% và đến năm 2030 đạt 12%.
