Thước đo cho thị trường chứng khoán Việt Nam - chỉ số VN-Index đã tăng 39% trong năm 2021, nhờ vào dòng tiền mạnh của các nhà đầu tư và tiền gửi ngân hàng thấp. Dù trong quý III/2021 có những đợt cách ly kéo dài, tổng số tài khoản chứng khoán mở mới vẫn đạt 1,5 triệu nhờ công nghệ định danh số eKYC được nhiều công ty chứng khoán giới thiệu, nâng tổng số tài khoản giao dịch nội địa lên 4,2 triệu vào cuối năm 2021. Do đó, khối lượng giao dịch trung bình hằng ngày tăng 247,4%.
Nhờ giao dịch mạnh mẽ của các nhà đầu tư trên thị trường, mảng môi giới chứng khoán công bố kết quả tài chính vượt trội trong năm 2021. Lợi nhuận gộp tăng 85,8% so với cùng kỳ năm ngoái nhờ thu nhập từ môi giới cao, dư nợ cho vay ký quỹ tăng 159,4% và hoạt động thị trường mạnh mẽ, giúp tăng thu nhập từ hoạt động kinh doanh tự doanh. Về chi phí, chi phí bán hàng và quản lý tăng vừa phải 36,1% so với cùng kỳ nhờ việc chuyển đổi số được cải thiện và chi phí cố định ít hơn do xu hướng làm việc tại nhà. Nhìn chung, lợi nhuận ròng của ngành tăng 101,7%.
Trong tháng 4/2022, VN-Index đã giảm 8,9%. 340 trong số 408 cổ phiếu giảm giá trong khi tất cả các lĩnh vực đều báo cáo lợi nhuận âm. Cơ quan chức năng đã tiến hành một số cuộc điều tra về phát hành trái phiếu doanh nghiệp, cổ phiếu và thị trường bất động sản khiến tâm lý nhà đầu tư bị ảnh hưởng, kéo thị trường chứng khoán đi xuống. Sau đó, các nhà đầu tư nhỏ lẻ, chiếm khoảng 90% tổng khối lượng giao dịch, phải đối mặt với các lệnh dừng ký quỹ, làm trầm trọng thêm tâm lý hoang mang trên thị trường. Tuy nhiên, những cuộc điều tra trái phiếu có mục tiêu tăng cường thực thi quy định chống lại các hoạt động lừa đảo và thao túng, đồng thời nhằm cải thiện tính minh bạch của thị trường vốn của Việt Nam, một bước nữa để đưa thị trường Việt Nam đến gần hơn với lộ trình của các thị trường mới nổi.
Theo thống kê, tổng lượng giao dịch trung bình hằng ngày trên ba sàn giao dịch chỉ là 1,1 tỷ USD vào tháng 4, thấp hơn so với khối lượng trung bình 1,5 tỷ USD vào năm 2021. Tuy nhiên, trong giai đoạn này, các nhà đầu tư nước ngoài đã quay trở lại mua cổ phiếu một cách tích cực. Khối này đã mua ròng 186 triệu USD trong tháng 4, giảm một nửa giá trị bán ròng xuống 98,9 triệu USD so với đầu năm. Nhóm các nhà đầu tư quan trọng coi tháng 4 là thời điểm tốt để mua vào các cổ phiếu mạnh về cơ bản.
Các công ty niêm yết đang dần công bố doanh thu quý I/2022. Nhìn chung không có nhiều bất ngờ. Hầu hết các ngân hàng đều công bố kết quả kinh doanh ấn tượng khi lợi nhuận sau thuế của quý I tăng hai con số tại TCB (+ 25,2%), HDB (+ 22,7%), MBB (+ 28,0%), ACB (+ 32,4%) so với cùng kỳ năm trước. Các ngân hàng dự kiến sẽ báo cáo lợi nhuận tăng trưởng vững chắc trong năm nay nhờ tăng trưởng tín dụng mạnh do nền kinh tế phục hồi nhanh chóng. Vật liệu, công nghiệp và bán lẻ là những lĩnh vực khác có mức tăng trưởng thu nhập khả quan trong quý đầu tiên. Trong khi đó, lợi nhuận của các công ty bất động sản có sự biến động trái chiều do quý I thường là giai đoạn yếu nhất trong năm.
Thị trường nhiều khả năng vẫn biến động mạnh trong thời gian tới do các yếu tố khách quan, mặc dù vẫn có các xu hướng tích cực trong dài hạn. Các nhà đầu tư nhỏ lẻ có thể chưa sẵn sàng để quay trở lại thị trường. Tuy nhiên, mức độ tự tin của họ sẽ dần được cải thiện khi các công ty có nền tảng cơ bản vững chắc và được định giá tốt sẽ thu hút được nhiều sự quan tâm và dòng vốn hơn. Việc mua vào khi thị trường đang chưa ổn định cũng có thể mang lại lợi nhuận. VN-Index đang giao dịch với hệ số giá trên lợi nhuận P/E là 14,9 lần, thấp hơn mức trung bình 5 năm là 16,5 lần. Kể từ năm 2014, P/E của thị trường đã thấp hơn ba lần so với P/E trung bình 5 năm. Thị trường đã có hai lần phải mất từ 1-3 tháng để phục hồi từ đà giảm, trong khi mức giảm gần đây là vào tháng 1/2020 (do đại dịch Covid-19) mất tám tháng để bù đắp các khoản lỗ.
Với nền kinh tế vững chắc của Việt Nam, giải ngân vốn FDI sẽ tiếp tục tăng đáng kể trong quý tới. Du lịch quốc tế đang hoàn toàn cởi mở và doanh thu bán lẻ nội địa tiếp tục phục hồi sẽ giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Nhiều công ty trong danh sách tốp 100 được dự đoán sẽ có mức tăng trưởng thu nhập mạnh mẽ trong năm nay. Sự điều chỉnh của thị trường hiện tại đã tạo cơ hội mua tốt do nhiều cổ phiếu đang giao dịch ở mức định giá thấp. So với các công ty cùng ngành trong khu vực, định giá của VN-Index là hợp lý với P/E 2022F là 13 lần, so với mức định giá tại Thailand (17,2 lần), Indonesia (19,5 lần), Malaysia (15,4 lần) và Philippines (16,2 lần).
Lãi suất huy động ngân hàng có thể sẽ tăng nhẹ do áp lực lạm phát. Tuy nhiên, mức độ lớn sẽ không đủ đáng kể để kích hoạt dòng tiền chảy ra từ thị trường chứng khoán. Khối lượng giao dịch của Vn-Index ở mức bền vững trong dài hạn và có thể sẽ tăng cao hơn do tỷ lệ thâm nhập tài khoản chứng khoán của Việt Nam vẫn còn thấp là 4%. Một chất xúc tác khác cho lĩnh vực môi giới chứng khoán là hệ thống giao dịch mới, dự kiến sẽ ra mắt vào nửa cuối năm 2022, đưa Việt Nam tiến gần hơn đến vị thế thị trường mới nổi và cải thiện đáng kể khối lượng giao dịch.
Về mặt lợi nhuận của năm 2022, dư nợ cho vay ký quỹ cao hơn và chi phí lãi vay giảm sẽ thúc đẩy tăng trưởng lợi nhuận. Nhu cầu cho vay ký quỹ hiện vẫn mạnh trong khi các công ty môi giới có thể giảm nợ bằng cách phát hành cổ phiếu mới. Các chuyên gia nhận định lợi nhuận ròng của ngành sẽ tăng 10,6%, mặc dù tăng trưởng EPS (lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu) sẽ âm là -6,7%, do bị pha loãng từ việc tăng vốn cổ phần.
