Tái diễn tình trạng nghẽn lệnh

Trong gần hai tháng trở lại đây, thị trường chứng khoán (TTCK) đã trở lại những phiên giao dịch khá suôn sẻ khiến nhà đầu tư (NĐT) dường như quên đi khái niệm nghẽn lệnh, hiện tượng thường xuyên gặp phải trong hơn bốn tháng kể từ cuối năm 2020. Tuy nhiên, tình trạng nghẽn lệnh đã tái diễn trong phiên giao dịch cuối tuần qua, ngày 21-5.

Tình trạng nghẽn lệnh tái diễn trong phiên giao dịch ngày 21-5. Ảnh: NAM ANH
Tình trạng nghẽn lệnh tái diễn trong phiên giao dịch ngày 21-5. Ảnh: NAM ANH

Trước đó, TT đã có một phiên diễn biến khá bất ngờ khi mạnh dần lên về cuối ngày. Đến đợt đặt lệnh giao dịch tại mức giá khớp lệnh xác định giá đóng cửa (ATC), hàng loạt cổ phiếu (CP) lớn được đẩy giá tăng vọt khiến VN Index tăng gần gấp đôi điểm số chỉ trong một phút. Hiện tượng biến động giật cục về giá đợt ATC là hoàn toàn “bình thường” nếu NĐT biết rằng phiên này là phiên đáo hạn hợp đồng tương lai chỉ số VN30 Index. 

Do chỉ số này đang trong xu hướng tăng mạnh mẽ, nhóm CP ngân hàng (NH) thu hút dòng tiền rất lớn, nên rõ ràng là cơ hội tăng dễ hơn giảm. TT không dễ tăng, hiện tượng chốt lời xuất hiện ở cả nhóm CPNH lẫn CP thép đã khiến VN Index lình xình cả phiên sáng 20-5. Chỉ số thậm chí còn giảm nhẹ 0,3% ở thời điểm trước giờ nghỉ. Hàng loạt CPNH trong phiên sáng 20-5 đã có lúc giảm sâu.

Tuy vậy, TT cũng xuất hiện nhóm CPCK bất ngờ mạnh lên rõ rệt. Gần như tất cả các mã CPCK trên hai sàn đều tăng rất mạnh ngay từ sáng. Đây là nhóm duy nhất đi ngược TT một cách ổn định.

TT sang phiên chiều trở nên mạnh hơn, một trong những lý do cộng hưởng là các mã CPNH xuất hiện cầu bắt đáy khá mạnh và phiên này đúng vào ngày đáo hạn phái sinh. Nếu các CP dẫn dắt quay lại tăng, hợp đồng tương lai sẽ tăng và có lợi cho bên giữ vị thế mua (long position).

Đến cuối đợt khớp lệnh liên tục, VN30 Index đã tăng 13,1 điểm so tham chiếu, một mức tăng rất có lợi và rất mạnh. Vậy mà đến đợt ATC, đà tăng còn được đẩy cao hơn nữa. Hàng loạt CP quan trọng được đẩy giá thêm, giúp VN30 Index tăng tiếp 10,1 điểm nữa. VN Index dĩ nhiên cũng có hưởng lợi, tăng thêm được 7,5 điểm nữa, nâng tổng mức tăng cả ngày lên 15,73 điểm. Để biến động mạnh như vậy, phải có sự ra mặt của các CP lớn. 

Song những biến động như vậy rất thường xuyên xuất hiện trong ngày đáo hạn phái sinh. Tùy vào xu hướng chính mà biến động là tăng hay giảm. Nếu TT có đà tăng thì gần như chắc chắn đợt ATC các trụ sẽ được kéo tăng, vì khi đó mở vị thế mua sẽ được thêm lãi. Các biến động này không phản ánh về thực tế giao dịch, mà đôi khi chỉ là một cú chốt cho TT phái sinh.

Cùng với diễn biến đáo hạn phái sinh, TT phiên này có kết quả “tình cờ” đẹp đối với VN Index. Chỉ số này tăng mạnh thêm lúc đóng cửa đã nhảy vượt qua mức đóng cửa cao nhất lịch sử, trước đó ở mức 1.269,09 điểm ngày 12-5 vừa qua. VN Index chốt phiên 20-5 tại mức 1.278,22 điểm.

So sánh thuần túy thì VN Index đã có đỉnh lịch sử mới theo giá đóng cửa, nhưng đã thật sự vượt đỉnh hay chưa thì cần chờ đợi. Lý do là đã từng có ít nhất hai phiên VN Index làm được điều tương tự, mà cuối cùng lại không thành công. Phiên ngày 20-4-2021 chỉ số thậm chí còn tăng vọt lên 1.286,32 điểm trước khi quay đầu rơi xuống. Mặt khác, lực kéo nếu vì mục đích đáo hạn hợp đồng phái sinh thì việc VN Index đóng cửa vượt đỉnh chỉ là… sự tình cờ. TT hoàn toàn có thể quay đầu giảm trở lại sau đó, khi lực kéo đột ngột chấm dứt.

TT đang có cảm hứng rất tốt khi nhóm CPNH và CP thép chưa hết sóng, lại có sự tham gia của nhóm CPCK. Mặc dù vậy, TT vẫn đang đem lại rủi ro rất cao cho nhiều CP khác. Thí dụ, trong phiên này, VN Index tăng tốt, nhưng số mã giảm giá vẫn nhiều gấp 1,5 lần số mã tăng giá.

Bước vào phiên giao dịch cuối tuần, ngày 21-5, áp lực bán mạnh xuất hiện ngay từ đầu phiên sáng khiến TT chìm trong sắc đỏ. Chỉ số VN Index nhanh chóng thủng mốc 1.270 điểm ngay khi mở cửa. Tuy nhiên, lực cầu bắt đáy nhập cuộc tích cực đã giúp TT dần cân bằng hơn, đồng thời VN Index bật ngược đi lên và sau khoảng gần một giờ giao dịch, chỉ số này đã thu hẹp biên độ giảm và tiến về gần mốc tham chiếu. Trong đó, nhóm CPNH vẫn là tâm điểm của TT với sức hút mạnh về dòng tiền. 

Lực cầu tiếp tục tăng mạnh và lan rộng TT đã giúp VN Index đảo chiều hồi phục sắc xanh sau gần hai giờ giao dịch và đã chinh phục thành công mốc 1.280 điểm. Điểm tích cực chính là sắc xanh đã chiếm áp đảo TT và không còn hiện tượng tập trung chủ yếu vào nhóm blue chip như một số phiên giao dịch gần đây.

Trong gần hai tháng trở lại đây, TTCK đã trở lại những phiên giao dịch khá suôn sẻ khiến NĐT dường như đã quên đi khái niệm nghẽn lệnh, hiện tượng thường xuyên gặp phải trong hơn bốn tháng kể từ cuối năm 2020. Thanh khoản vì vậy cũng vượt lên trên ngưỡng 20.000 tỷ đồng/phiên, so ngưỡng 14.000 tỷ đồng/phiên trước đây. Tuy nhiên, dường như tình trạng nghẽn lệnh đã tái diễn trong phiên giao dịch cuối tuần qua, ngày 21-5. Dòng tiền trở lại với CK mạnh mẽ khiến HoSE quay trở lại với tình trạng đơ bảng, nhưng dòng tiền mạnh cũng báo hiệu một con sóng mới bắt đầu.

Tình trạng nghẽn lệnh diễn ra sau khoảng một giờ mở cửa phiên chiều cuối tuần qua khiến giao dịch nhỏ giọt. VN Index sau khi tiến sát ngưỡng 1.290 điểm đầu phiên đã nhanh chóng bị đẩy lại sát tham chiếu, sau đó hồi nhẹ và đi ngang suốt phiên. Đóng cửa phiên giao dịch cuối tuần qua, VN Index có phiên tăng thứ 3 liên tiếp và xác lập mức đóng cửa kỷ lục mới. 

Cụ thể, sàn HoSE đóng cửa với VN Index tăng 5,71 điểm, lên 1.283,93 điểm. Tổng khối lượng giao dịch đạt gần 699 triệu đơn vị, giá trị 23.667,46 tỷ đồng, giảm 6,2% về khối lượng nhưng tăng 4,13% về giá trị so phiên kề trước.