Biệt đội Alpha
Theo người phát ngôn của Bộ Tư pháp Mỹ, biệt đội có tên là “Lực lượng đặc nhiệm chung Alpha”, sẽ bao gồm những công tố viên tại văn phòng luật sư Mỹ ở các bang Arizona, Nam Texas và Tây Texas, Nam California, cũng như các quan chức của Bộ An ninh nội địa (DHS). Nhiệm vụ chính của đội đặc nhiệm Alpha là triệt phá, truy tố các mạng lưới buôn người và buôn lậu hoạt động liên quan tới ba nước thuộc “Tam giác bắc Trung Mỹ” và Mexico.
Trong một tuyên bố về lực lượng nói trên, Bộ trưởng Tư pháp Mỹ Merrick Garland cho biết: “Mỹ đang đứng trước mối đe dọa nghiêm trọng đến từ các mạng lưới buôn lậu và buôn người xuyên quốc gia. Các mạng lưới này không chỉ tìm cách ăn chặn tiền của người di cư mà còn thường xuyên gây ra các vụ bạo lực, thương tích và thậm chí tử vong. Từ tháng 10-2020, hơn 4.000 người di cư ở biên giới tây nam của Mỹ bị những kẻ buôn lậu bỏ rơi đã được DHS giải cứu. Do đó, lực lượng đặc nhiệm Alpha ra đời nhằm khiến những kẻ buôn lậu và buôn người vào Mỹ, các cá nhân và mạng lưới gây nguy hiểm, đe dọa an ninh quốc gia hoặc có liên quan tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia phải chịu trách nhiệm trước pháp luật”.
Bộ trưởng DHS Alejandro Mayorkas cũng khẳng định, lực lượng Alpha ra đời sẽ tăng cường an ninh cho biên giới Mỹ, đồng thời trợ giúp những đối tượng dễ bị tổn thương mà các tổ chức buôn người thường xuyên săn đuổi. Giới chức Mỹ sẽ làm việc với những đối tác nước ngoài ở “Tam giác phương Bắc” và Mexico để điều tra, truy tố các nhóm buôn người và buôn lậu.
Bên cạnh việc thành lập lực lượng Alpha, Mỹ cũng cam kết giúp Guatemala thành lập lực lượng đặc nhiệm chống tham nhũng và kiến nghị trao quyền cho phụ nữ trẻ, đồng thời cam kết đầu tư vào các chính sách nhà ở giá cả phải chăng, phát triển nông nghiệp và doanh nghiệp. Các khoản đầu tư có tổng trị giá 48 triệu USD trong bốn năm. Giới chức Mỹ khẳng định, nỗ lực chống tham nhũng là điều cần thiết để duy trì nền kinh tế khỏe mạnh, tạo thêm nhiều công ăn việc làm, qua đó giúp nhiều người không phải rời bỏ quê hương để kiếm sống và làm giảm tình trạng di cư vốn là mảnh đất màu mỡ cho những tổ chức buôn người, buôn lậu.
Những con số đáng báo động
Theo The New York Times, từ trước đến nay, Mỹ là một trong các quốc gia mà tình trạng buôn người diễn ra tồi tệ nhất thế giới. Ước tính mỗi tuần có hàng nghìn người di cư vào Mỹ, chủ yếu là trẻ vị thành niên không có người đi kèm. Năm 2018 được cho là năm tồi tệ với Mỹ về tình trạng buôn người và di cư bất hợp pháp.
Thời điểm đó, Văn phòng LHQ về ma túy và tội phạm (UNODC) ước tính, khoảng một triệu người di cư từ khắp nơi trên thế giới đã đi qua đường bất hợp pháp vào Mexico và từ đó cố gắng tìm đường vào Mỹ.
Tháng 3 vừa qua, theo số liệu từ chính quyền Mỹ, có khoảng 172.000 người di cư không giấy tờ bị bắt giữ ở biên giới Mỹ - Mexico, tăng 71% chỉ trong một tháng và là con số cao nhất trong 15 năm qua. Cơ quan Hải quan và Bảo vệ biên giới Mỹ (CBP) cho biết, số trẻ em vượt biên không có người lớn đi kèm đã tăng gấp hai lần, lên 18.890 trẻ từ tháng 2 tới tháng 3 năm nay.
Cuối tháng 3, lực lượng biên phòng Mỹ công bố lên mạng xã hội Twitter một đoạn video khiến dư luận phẫn nộ. Trong đoạn video, hai kẻ buôn người trèo lên tường rào cao hơn 4,2 m ở biên giới phía nam của Mỹ với Mexico trong đêm tối. Một kẻ ngồi trên đỉnh tường rào, lần lượt thả hai bé gái 3 và 5 tuổi sang lãnh thổ bang Texas, trước khi ném một số đồ đạc còn lại sang. Hình ảnh từ camera cho thấy sau khi bị thả từ trên cao, một bé gái ngã úp mặt xuống đất, dường như bị choáng váng và phải mất một lúc lâu mới ngồi dậy được. Sau đó hai kẻ buôn người nhanh chóng rời khỏi hiện trường.
Theo giới chức Mỹ, với lượng lớn người di cư bất hợp pháp, doanh thu hằng năm do hoạt động đưa lậu người đến Mỹ bằng đường bộ đã lên tới 4,2 tỷ USD. Các hoạt động này thường do các băng đảng buôn bán ma túy ở Mexico kiểm soát. Với lợi nhuận khổng lồ, ngày càng nhiều băng đảng ở Mexico tham gia hoạt động buôn người. Không chỉ vậy, sau khi cựu Tổng thống Mexico Felipe Calderon tiến hành cuộc chiến chống ma túy vào năm 2006, các tổ chức này cũng tìm cách đa dạng hóa hoạt động kinh doanh. Tình trạng buôn người trở nên báo động khi luật pháp Mexico quy định hình phạt cho hành vi buôn người nhẹ hơn buôn ma túy.
Nhiều “khách hàng” của các băng đảng buôn người cho biết trên con đường tìm “giấc mơ Mỹ”, họ bị đối xử vô cùng tồi tệ. “Điều chúng quan tâm chỉ là tiền. Sau khi nhận tiền, chúng tôi bị đối xử tệ hại. Chúng nhồi nhét chúng tôi trên xe tải hay phải trốn chui lủi trong rừng nhiều ngày để thoát khỏi sự truy quét của lực lượng an ninh”, một người di cư bất hợp pháp cho biết. Dù vậy, đến nay vẫn rất nhiều người chấp nhận rủi ro để tìm cách vào Mỹ.
Trước tình hình đó, chính quyền Mỹ cũng như các nước trong khu vực “Tam giác bắc Trung Mỹ” và Mexico đã đưa ra những giải pháp nhằm ngăn chặn làn sóng người di cư. Mới đây nhất, ngày 18-4, Tổng thống Mexico Manuel Lopez Obrador tiết lộ, ông đã đề xuất với Tổng thống Mỹ Joe Biden về việc mở rộng chương trình phúc lợi có tên gọi “Sembrando Vida”. Đây là chương trình nhằm tài trợ kinh phí cho các nhà sản xuất nông nghiệp, giúp tạo ra nhiều việc làm hơn ở khu vực Trung Mỹ, gián tiếp giảm nhu cầu di dân. Ông Obrador nói, người tham gia chương trình trong ba năm có thể xin được thị thực làm việc ở Mỹ và có thể nộp đơn xin nhập tịch Mỹ sau ba năm nữa.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia phân tích, cùng các chương trình khuyến khích người dân ở lại quốc gia, thì cũng cần có những biện pháp mạnh tay với các tổ chức tội phạm xuyên biên giới. Do đó, việc Mỹ cho ra đời lực lượng đặc nhiệm Alpha được đánh giá là nỗ lực mới góp phần ngăn chặn làn sóng buôn người bất hợp pháp tại khu vực này.
